Uể oải cuối năm - Liệu bạn đã nghỉ ngơi đúng cách?

Nghỉ ngơi về mặt vật lý

Có 2 kiểu nghỉ ngơi vật lý: chủ động và thụ động.

Ngủ là hình thức nghỉ ngơi thụ động phổ biến nhất. Để tối ưu hóa khả năng có được một giấc ngủ say (chảy ke), hãy “tuân thủ” những quy tắc sau:

• Giờ đi ngủ nhất quán: Đừng “quậy đục nước” đồng hồ sinh học của cơ thể, hãy cố gắng đặt ra một giờ ngủ nhất định và tuân theo.
• Ngủ với một nhiệt độ thích hợp: Một nghiên cứu trong năm nay (2023) bởi María Luz Alonso và nhiều nhà nghiên cứu khác đã chỉ ra rằng: Nhiệt độ có thể ảnh hưởng đến khả năng bị đột quỵ trong lúc bạn đang khò khò.
• Khoảng 6 tiếng trước giờ ngủ thì không nên dùng caffein (trà, cà phê,…)
• Thói quen thư giãn nhẹ nhàng (trước lúc ngủ 5 phút, thay vì đọc sách thật chill thì bạn tập cardio căng cực?)

“Nghỉ ngơi - vật lý - chủ động” bao gồm những hoạt động như: Giãn cơ, tập yoga, tập hít thở, ngâm nước nóng và mát-xa.

Và loại hình thư giãn/ nghỉ ngơi thích hợp với bạn sẽ tùy thuộc vào từng vị trí và từng mức độ nhức mỏi trên cơ thể bạn. Ví dụ như người đang viết cái dòng này đã ngồi lì một chỗ 6 tiếng rồi, có thể là lưng, cổ, vai, hông sắp không xài được nữa. Và chính vì vậy, tôi mới biết việc được mát-xa hiệu quả như thế nào.

Off-topic một tý xíu, Sài Gòn có rất nhiều cơ sở mát-xa uy tín tạo công ăn việc làm cho các anh chị khiếm thị, nếu muốn trải nghiệm liệu pháp “thư giãn - vật lý - chủ động” này, mấy bạn có thể ưu tiên tìm đến các cơ sở trên.

Hãy để ý các dấu hiệu cho thấy bạn cần nghỉ ngơi vật lý:

• Lờ đờ cả ngày,
• Vừa khó ngủ vừa mệt mỏi,
• Đau nhức thường xuyên,
• Lệ thuộc vào thực phẩm cung cấp năng lượng tức thời: nước tăng lực, cà phê, đường,
• Lệ thuộc vào chất cung cấp thư giãn tức thời: rượu, thuốc,…

Nghỉ ngơi về mặt tinh thần

Siêu mẫu Hà Anh đã từng nói: “Đã quá mệt mỏi về tinh thần rồi” - chắc hẳn ai đang sống và làm việc trong thời buổi này đều đã từng nghĩ vậy một lần!

Những “mệt mỏi về tinh thần” có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau:

• Việc tự tạo ra tiêu cực
• Suy ngẫm, lo lắng quá mức (aka Overthinking)
• Còn mắc kẹt trong quá khứ.

Các dấu hiệu cho thấy bạn có thể cần được nghỉ ngơi về mặt tinh thần:

• Cáu kỉnh hoặc giảm khả năng chịu đựng sự thất vọng
• Né tránh các hoạt động trong ngày
• Cảm giác nặng nề, nhức đầu, thiếu tập trung và khó ghi nhớ
• Cảm thấy bị ngộp với các công việc hàng ngày

Một cách hay để giảm bớt gánh nặng tinh thần là cải thiện kỹ năng sử dụng thời gian. Chúng ta thường không được đào tạo về time management skills (kỹ năng quản lí thời gian) từ nhỏ, nên khả năng linh hoạt trong kỹ năng này rất kém.

Một lưu ý khi thực hành kỹ năng quản lý thời gian. Tạo ra một cái thời gian biểu thôi là chưa đủ (dù có chi tiết đến mấy). Không nên chỉ tính đến lượng thời gian mà “công việc” đó tiêu tốn mà còn phải tính cả “gánh nặng cảm xúc” của nhiệm vụ đó. Có những việc không tốn quá nhiều thời gian để thực hiện nhưng chúng ta sẽ cần thêm thời gian cho việc “lo lắng” về những việc đó.

Dành 2 tiếng để tập thể dục chắc chắn sẽ khác với dành 2 tiếng bên người yêu. Cỡ nào mà trước và sau buổi hẹn bạn không thơ thẩn như thả hồn trên mây.

Hãy nhớ rằng, khi tạo ra một thời gian biểu, hãy tính cả “thời gian để lo lắng” vào.

Một liệu pháp nữa bạn có thể áp dụng là thiền. Học cách thiền và thực hành thiền là một cách khá hay và ngày càng nổi tiếng hơn với giới trẻ giúp cải thiện “thể lực” của tinh thần bạn.

Nghỉ ngơi về mặt cảm xúc

Bạn đang tiêu tốn cảm xúc của mình vào đâu? Hôm nay bạn có nổi cơn giận giữa đường không? Bạn có lo lắng khi xem tin tức không? Bạn có mâu thuẫn với đồng nghiệp không? Khi bạn nuôi dạy đứa con mới biết đi hay nghịch ngợm của mình, bạn có cảm thấy khó chịu không? Bạn có cảm thấy thiếu thiếu gì đó? Cảm giác như có gì đó không đủ?

Đó là một số dấu hiệu cho thấy bạn cần cho cảm xúc nghỉ ngơi. Tóm tắt lại là vì bạn đang:

• Tự trách mình vì những lỗi nhỏ
• Cảm giác nghi ngờ bản thân
• Cảm thấy có lỗi vô căn cứ

Chiến thuật đầu tiên: Để cảm xúc được nghỉ ngơi nhiều hơn, hãy kiểm tra môi trường bạn đang sống. Cảm xúc có tính lây lan! Xung quanh bạn có những người luôn phàn nàn hoặc hay phán xét? Có những cô gái, anh chàng ý nghĩa (mean boys & girls)? Hãy loại bỏ những tiêu cực không cần thiết hoặc nếu không thể thì hãy thay đổi góc nhìn của bản thân và đối phó trước khi bạn bị ảnh hưởng bởi nó.

Ví dụ, bạn trên đường đến công ty và thật khó chịu khi đằng sau bạn có một chiếc xe hơi cứ liên tục bấm còi? Nhưng liệu rằng trên xe có một gia đình nào đó đang vội chở người thân đi cấp cứu?

Thay đổi cách bạn nhìn một vấn đề có thể làm thay đổi cả tâm trạng và cảm xúc của bạn với không chỉ vấn đề đó mà với cả cuộc đời của bạn về lâu dài.

Chiến thuật thứ 2: Nhận diện cảm xúc là chìa khóa để phát hiện ra khi cảm xúc bị công kích. Ví dụ, khi dành thời gian với con mèo của mình, tôi cảm thấy phục hồi về mặt cảm xúc. Còn khi cạnh những người hay phán xét, tôi cảm thấy kiệt sức. Và chính vì đã nhận ra sự khác biệt này, tôi cũng có cách giải quyết nó

Ví dụ:

• Tôi tạo ra những ranh giới cho những mối quan hệ không quá thân. Giao tiếp xã giao là điều cần thiết, nhưng nếu ở bên cạnh những mối quan hệ không chất lượng quá lâu, cảm xúc của bạn chắc chắn sẽ bị tổn thương.
• Tôi học và tập cách dừng so sánh bản thân với các hình mẫu lý tưởng trên mạng xã hội. Tôi rất quan tâm đến ngoại hình của mình, và chắc rằng tôi không thể nào có một cái eo 55 và một vòng ba 120 và một cặp đùi thon gọn nữa. Nếu không can thiệp dao kéo thì nó còn ảo hơn truyện cổ Andersen nữa mấy bạn ơi. Trân trọng cái đẹp là điều đáng quý, nhưng mỗi người sẽ có mỗi nét đẹp riêng. Không thể cóp nhặt và khao khát tinh hoa hội tụ được.

• Cuối cùng, hãy để bản thân được sống thật nhiều nhất có thể. Cố gắng sống cởi mở, nhưng là với những điều mang lại cảm giác phục hồi cảm xúc.

Nghỉ ngơi về mặt tâm linh

“Tâm linh” mang rất nghĩa rất rộng. Nó có thể bao gồm các hoạt động tôn giáo nếu bạn là người có đức tin. Tuy nhiên, nghỉ ngơi về tâm linh chỉ đơn giản là kết nối với điều gì đó “lớn lao” hơn bản thân.

Đôi lúc, con người bất định và lạc lõng. Khi ấy việc chọn lấy một nơi chốn, một “bờ vai” nào đó để tin tưởng, để nương tựa vào sẽ xoa dịu tâm hồn, giúp ta an tâm. Và thậm chí việc định hướng cũng sẽ rõ ràng hơn.

Đối với những ai có tôn giáo, nghỉ ngơi tâm linh có thể bao gồm việc cầu nguyện hoặc các thực hành tâm linh theo tôn giáo. Đối với những người không theo một tín ngưỡng cụ thể nào, sự nghỉ ngơi tâm linh có được từ cảm giác thân thuộc với một cộng đồng nào đó. Đó chính là cảm giác an yên trong mâm cơm gia đình, là cảm giác thấu hiểu trong một cuộc nói chuyện với hội bạn thân, hoặc đơn giản là cảm giác bình an có được từ việc dạy học các em nhỏ trong lớp học tình thương.

Thiền định và các hoạt động khác cũng sẽ thắp sáng lại mục đích sống của bạn và tạo ra sự kết nối với “đứa trẻ bên trong” bạn.

Nghỉ ngơi về mặt xã hội

Thiếu nghỉ ngơi xã hội xảy ra khi chúng ta không phân biệt được các mối quan hệ giúp phục hồi và các mối quan hệ vắt kiệt năng lượng. Nó cũng có thể xảy ra khi chúng ta tham gia quá nhiều hoặc quá ít vào các tương tác xã hội.

Các dấu hiệu cho thấy bạn bị thiếu thời gian cho việc nghỉ ngơi xã hội:

• Cảm thấy cô đơn
• Cảm thấy tách biệt, khó duy trì các mối quan hệ thân thiết
• Cảm thấy bị thu hút bởi những người ngược đãi bạn

Bước đầu tiên tôi đề xuất ở đây là xác định nhu cầu của bạn. Điều này sẽ khác nhau tùy theo từng người. Ví dụ, tôi là người sống nội tâm và tôi có một công việc mà tôi phải tích cực hiện diện với những người khác suốt cả ngày. Vì vậy, tôi thường cần thời gian ở một mình vào cuối ngày. Không có nó, tôi sẽ bắt đầu cảm thấy khép kín hoặc mất kết nối với những người khác vì tôi không có đủ thời gian để nạp lại năng lượng.

Giải pháp 1 như sau:

Xác định nhu cầu - cái sẽ thay đổi tùy người. Ví dụ: Hẳn các bạn đã từng nghe câu chuyện về người hướng nội và thanh năng lượng xã hội của họ (hoặc nếu chưa thì bây giờ nghe). Trong một ngày, sẽ có rất nhiều hoạt động cần giao tiếp, bàn luận,…đại loại là: phải tiếp xúc với “thế giới loài người”. Khi đó, năng lượng xã hội của một người hướng nội như tôi sẽ tuột từ từ, và đến một mức nào đó, tôi sẽ cần thời gian ở một mình để “sạc” lại thứ năng lượng đó. Nếu không tôi sẽ cảm thấy như sập nguồn và không còn muốn “giao du” gì với bất kỳ ai nữa.

Tất nhiên câu chuyện sẽ khác nếu bạn là người hướng ngoại. Cách đối mặt và giải quyết việc thiếu nghỉ ngơi về mặt xã hội sẽ khác nhau. Hãy tự thiết kế cho bản thân cách giải quyết phù hợp, đừng hoàn toàn nghe theo bất kỳ ai.

Cuối cùng, hãy “xuất hiện” nhiều hơn trong vòng xã hội của mình. Điều này sẽ giúp bạn mở rộng vòng xã hội ra, đồng thời gắn kết chặt chẽ hơn các mối quan hệ có sẵn trong vòng. Nếu bạn là con chiên của Chúa, chắc chắn bạn sẽ muốn biết hết những nhà thờ trang nghiêm và tráng lệ trong thành phố! Nếu bạn là người thích board games, việc tham gia các buổi off meeting chơi board games sẽ giúp bạn gặp gỡ những người bạn mới cùng sở thích. Dù bạn thích điều gì, sẽ luôn có một nhóm người cùng thích điều đó - đừng chỉ ngồi im chờ đợi mà hãy đi tìm sự “phù hợp”.

Nghỉ ngơi về mặt giác quan

Nghỉ ngơi giác quan đơn giản là cho các giác quan nghỉ ngơi. Con người cần loại nghỉ ngơi này khi các giác quan của họ bị choáng ngợp bởi những kích thích liên tục.

Hồ Chí Minh và những thành phố lớn khác có thể ồn ào đến mức tàn nhẫn. Các thành phố còn “công kích” bạn bằng đủ kiểu mùi vị từ “thơm phức” đến kinh tởm. Và sẽ luôn có thứ gì đó để nhìn giữa một nùi con người, ô tô, tòa nhà,… Không cần phải nói, các giác quan luôn ở trong tình trạng quá tải!

Làm thế nào để đối phó với tình trạng này?

• Rút cái cục sạc ra! Tránh xa thiết bị điện tử. Thay vào đó, hãy thử đọc sách.
• Để bản thân ở trong một không gian tối và không có gì ngoài tiếng ồn trắng nhẹ nhàng.
• Ăn uống đủ chất và cẩn thận hơn.
• Đặc biệt, hãy lắng nghe cơ thể, những giác quan sẽ phản ứng khi chúng làm việc quá sức, bạn đã vô tình bỏ qua những tín hiệu đó rất nhiều.

Nghỉ ngơi về mặt sáng tạo

Khi cảm thấy cạn kiệt ý tưởng, bạn cần cho sự sáng tạo của mình nghỉ ngơi. Sống và làm việc trong thời đại này, chất xám của bạn sẽ liên tục bị “bóc lột”. Và nếu đã từng trải qua cảm giác đó, bạn chắc chắn biết rằng có cố “rặn” cũng không ra thêm miếng chất xám nào.

Đối với nhiều người, khi nghe đến “sáng tạo”, họ cho rằng: “Tôi không sáng tạo” hoặc “Tôi không phải là nghệ sĩ, nhạc sĩ hay diễn viên”.

Sáng tạo là khả năng đổi mới hoặc phá bỏ các giới hạn. Con người luôn sáng tạo dù ít hay nhiều, trong vấn đề này hay vấn đề khác. Chất xám cần phải được nghỉ ngơi khi bế tắc, chán nản và khi không thể tạo ra ý tưởng hoặc giải pháp mới. Vào lúc này, hãy tìm một việc gì đó khác để làm.

Hãy cho bản thân những ngày nghỉ. Thời gian tùy thuộc vào nhu cầu. Có thể là ba mươi phút, vài giờ, vài ngày hoặc cả kỳ nghỉ kéo dài 2 tuần (hoặc bái bai luôn cái công ty nếu nơi đó quá bóc lột chất xám). Dụng ý đằng sau sự nghỉ ngơi này là để dành thời gian cho những việc thường ít được ngó tới - giúp lấp đầy kho cảm hứng, ý tưởng. Hòa mình vào thiên nhiên, trang trí lại nhà cửa, phòng ốc cũng là một cách hay.

Theo: QDT